Your browser does not support JavaScript!
خدمات طراحی گرافیک
طراحی پوستر
طراحی اینفوگرافیک
طراحی لوگو
تناسب

تناسب در هنرهای بصری بیان کننده رابطه نسبی و قیاسی میان اجزاء مختلف و رابطه آنها با کل می باشد. هوش بصری ما تا حد بسیار زیادی به تناسبات بستگی دارد و بدون در نظر گرفتن آنها فرم بی معنا می شود. تناسب یکی از عوامل موثر در حفظ تعادل تصویر است. استفاده از روابط متناسب خطوط در طراحی و یا برجستگی ها و فرورفتگی ها در مجسمه سازی رواج دارد. تعریف تناسب بر اساس روابط ریاضی و هارمونی شکل گرفته است. روابط متناسب ریاضی در آثار هنرمندان آرمانگرای مصر و یونان باستان، دوره رنسانس و نئوکلاسیک قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی به چشم می خورد.

تناسبات در کارهای هنری به دو تعریف تناسبات طلایی و تقسیمات بصری مطرح می شوند.

تناسب طلایی

تناسب طلایی در علم ریاضیات زمانی برقرار می گردد که نسبت بخش بزرگتر به بخش کوچکتر، برابر با نسبت کل به بخش بزرگتر باشد. در آثار هنری نیز دقیقا از همین تعریف استفاده می کنند. اگر از وسط قاعده پایین مربع قوسی با پرگار رسم نمایید که از گوشه بالایی مربع حرکت کرده باشد و امتدادش به قاعده مربع وصل شود، مستطیل تقسیم طلایی حاصل می گردد. نسبت طلایی در هنرهای تجسمی، معماری و موسیقی کاربردهای فراوانی دارد. بسیاری از عناصر طبیعت و شاهکارهای هنری ساخته شده به دست انسان از قانون تناسبات طلایی پیروی می کنند.

تقسیمات بصری

در اینجا تناسب مفهومی است که به مقایسه اندازه یک سطح با سطح دیگر ارتباط دارد. در حقیقت تقسیمات بصری با رابطه کمی میان اجزا حاصل می شوند. تقسیم مربع به دو قسمت مساوی رابطه ای نسبی بین سه جزء ایجاد می نماید. این سه جزء عبارت هستند از دو مستطیل و خود مربع اولیه. تقسیمات بصری بر اساس مشاهدات هنرمند و نه محاسبات دقیق پی ریزی شده است. به کمک این نوع تقسیم بندی، هنرمند رابطه ای میان نسبت سطوح و اشکال بزرگتر و کوچکتر ایجاد می کند.

منابع:

حسینی‌راد، عبدالمجید. مبانی هنرهای تجسمی (قسمت اول). شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، ۱۳۸۲. ص. ۷۲

تقوی بلسی، مظفر. روشناس، سید محمد امید. مبانی کاربردی هنرهای تجسمی. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران، ۱۳۹۰. ص. ۹۹-۸۳

پوهالا، دنیس ام. مترجم: مهدیه، راضیه. الفبای زبان تصویر. نشر فرهنگسرای میردشتی. ۱۳۹۳. ص. ۱۲۶