اینفوگرافیک (Info graphic) کوتاه شده واژه (information graphic) یا همان گرافیک اطلاع رسان می باشد. کلمه اینفوگرافیک در زبان فارسی معادل های گوناگونی مانند: اطلاع نگاشت، گرافیک اطلاع رسان، داده نما، اینفوگرافی و ... دارد. اینفوگرافیک به نمایش دادهها با استفاده از چند نمودار و شکل در قالب یک تصویر به منظور ارائه سریع و به ساده ترین شکل داده ها گفته میشود. اطلاعنگاشتها نمایشگران تصویری اطلاعات و دادهها هستند. شاید بتوان اطلاعنگاشتها را قدیمیترین ابزار برقراری ارتباط بشر خواند. استفاده از اطلاعنگاشت باعث میشود بیننده با نگاهی کوتاه حجم قابل توجهی از اطلاعات را که شکل نوشتاری آن ممکن است مقاله بلند بالایی را تشکیل دهد، به سادگی از طریق بصری دریافت کند و حتی آن را به خاطر بسپارد.
در اکثر مواقع موارد استفاده از این نگارهها در جایگاههایی است که نیاز به توضیح ساده و یا سریع دادهها احساس گردد، برای مثال نقشهها، علائم و تابلوها، پوستر های آموزشی و روزنامهها از جمله کاربردهای آنها هستند. همچنین ریاضیدانان و متخصصان آمار و کامپیوتر نیز از این ابزار برای به تصویر کشیدن مفاهیم پیچیده بهره میبرند. یک اطلاعنگاشت کامل افزون بر اینکه در یک نگاه کلیات اصلی موضوع را به بیننده میرساند، دربرگیرنده جزئیات کلیدی موضوع برای دریافت بیشتر هست.
استفاده از اطلاعنگاشتها باعث میشود بیننده با نگاهی کوتاه حجم قابل توجهی از اطلاعات را که شکل نوشتاری آن ممکن است مقاله بلند بالایی را تشکیل دهد، به سادگی از طریق بصری دریافت کند و حتی آن را به خاطر بسپارد.
نخستین اطلاعنگاشت در کتاب اطلس سیاسی و تجاری ویلیام سیلوستر مورد استفاده قرار گرفت. این کتاب توسط هیستوگرامها و نمودارهای میلهای، اقتصاد انگلستان سده ۱۸ را توضیح داده بود.
اینفوگرافیک عموما برای هدف گفتن و توضیح یک موضوع مشخص به کار می رود و معمولا مخاطب مشخص دارد، به علاوه اینفوگرافیک ها به تنهایی توضیح دهنده هستند. اطلاعاتی هستند که به وسیله، محتوا و طراحی خاص به صورت و قابل دسترس با مخاطب ارتباط برقرار می کنند. گرافیک به کار رفته در اینفوگرافیک ها برای مخاطب خاص و مشخص طراحی شده اند. معمولا از تصویر سازی، آیکون ها و دیگر اجزای گرافیکی برای مصور سازی محتوا استفاده می کنند. البته اینفوگراف ها میتوانند شامل شکل، نقشه، نمودار، جدول و متن باشند که در زمینههای مختلف ازجمله فرهنگسازی، ترویج علوم، تبلیغات، ارائه سمینار، روزنامهنگاری، گزارشنویسی فنی یا سازمانی، رزومه نویسی، آموزش و... قابلاستفاده هستند.
همچنین عموما شیوه ای که برای ارائه یک اینفوگرافیک استفاده می شود قابل استفاده برای ارائه دیگر اینفوگرافیک ها نمی باشد. اینفوگرافیک ها عموما دارای سه بخش هستند: متن، بخش تصویری و علم. دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که بیش از 50 درصد مغز انسان بر روی عملکردهای بصری تمرکز دارد و این موضوع استفاده از اینفوگرافیک و جایگاه آنرا بسیار مشخص می کند. به علاوه اینفوگرافیک ها معمولا اطلاعات بسیار زیادی را به مخاطب می دهند و از آنها برای انتقال بیشترین میزان داده ها به ذهن مخاطب استفاده می شود. طراح اینفوگرافیک باید به خوبی از اطلاعاتی که قرار است انتقال دهد آگاهی داشته باشد که بتواند کل تم را بر اساس آن اطلاعات به درستی طراحی کند.
مغز ما علاقهٔ زیادی به تحلیل و ذخیره اطلاعات به صورت دیداری دارد. حتی ارتباط میان اشیا و اطلاعات را به شکل دیداری ذخیره میکند نه نوشتاری. برای مثال به سه واژه مداد، تلفن و تلویزیون فکر کنید، چه چیز اول به ذهنتان میآید؟ آیا به حروف تشکیل دهنده این واژگان فکر میکنید یا به شکل فیزیکی آنها؟ پس همانطور که مشاهده میکنید درک و یادگیری صورت فیزیکی و دیداری دادهها و اطلاعات برای مغز ما به مراتب آسانتر از فهم شکل نوشتاری آنها است.
اینفوگرافیک ها می توانند در بخشی از خود از دیداری سازی داده ها استفاده کنند اما در دیداری سازی داده ها نمی توان از اینفوگرافیک ها استفاده کرد. شاید تفاوت عمده اینفوگرافیک و دیداری سازی داده ها در تفاوت میان اطلاعات و داده خلاصه می شود. اطلاعات داده ای تصفیه شده و پردازش شده است. اینفوگرافیک نیز دیداری سازی داده های پردازش و تصفیه شده است.
اینفوگرافیک یا همان داده نمایی در حقیقت استفاده از هنر گرافیک و تصویر سازی به منظور رساندن اطلاعات است. غالبا زمانی از اینفوگرافیک ها استفاده می کنیم که توضیح ساده و سریع داده ها مد نظر ما باشد. با وجود تلاش های بسیار طراحان اینفوگرافیک برای ساده کردن موضوع و رساندن مطلب از طریق تصویر سازی درست، باز هم امکان دارد در برخی موارد بیننده قادر نباشد به طور کامل موضوع را درک کند به همین منظور هنر پویا سازی تصاویر می تواند بسیار مثمر ثمر واقع شود.
انواع اینفوگرافیک
اینفوگرافیک ها بر اساس شیوه پیاده سازی به چهار دسته اصلی طبقه بندی میشوند: ایستا، پویا (اینفوموشن)، تعاملی و فیزیکی (سه بعدی).
اینفوگرافیک ایستا:
کلیه اطلاعات در یک نگاه به صورت یک تصویر واحد نمایش داده می شوند.
اینفوگرافیک پویا:
اطلاعات در توالی خطی به صورت متحرک و انیمیشن ارائه می شوند.
اینفوگرافیک تعاملی:
اطلاعات معمولا در وب و بنا بر انتخاب کاربر به نمایش در می آید.
اینفوگرافیک فیزیکی:
اطلاعات در قالب یک حجم یا ماکت سه بعدی نشان داده می شوند.
زمینههای کاربرد اطلاعنگاشت
- آموزش
- ارائه (Presentation)
- گزارش نویسی
- تبلیغات
- فرهنگسازی
- ترویج علم
- رزومه نویسی
- اطلاعرسانی
اطلاعنگاشت برهمکنشی
اطلاعنگاشت برهمکنشی یا تعاملی یا اینترکتیو (به انگلیسی: Interactive) نوعی اطلاعنگاشت است که مبتنی بر تعامل (تبادل اطلاعات بین کاربر و سیستم یا ماشین) بوده و ابزاری برای برآورده کردن نیازهای مخاطبان است. این اطلاعنگاشتها این امکان را به مخاطب را میدهند که با هدایت اطلاعات در حدی تعیین شده، آن را در بسیاری جریانها استفاده پذیر کند. این اطلاعنگاشتها الزاماً به یک واقعهٔ زمانی خاص وابستگی ندارند.
در این تعریف برهمکنش، رابطهای است که کاربر با یک شیء (لمس شدنی یا مجازی) برای دستیابی به هدفی برقرار میکند.
هدفِ محوری طراحی برهم کنشی، بهبود تجربهٔ کاربر است.
اطلاعنگاشت برهمکنشی از اصول ۵ گانه برهم کنشی پیروی میکند که عبارتند از:
- نمایانی
- همخوانی
- بازخورد
- امکان دهی یا توانمندسازی
- محدودسازی
سه گونه برهمکنشی نیز مشتمل بر فرماندهی، هدایت و کاوشگری هستند.
نوع کاوشگری به سبب هزینه بالا و مسایل خاص فنی آن، کمتر در رسانهها مورد استفاده قرار میگیرند. چندین تکنیک مرورگری اطلاعنگاشت تعاملی نیز عبارتند از: رول اور، بزرگنمایی، حرکت به عمق و… .
منابع:
تایکندی، پگاه، موشن اینفوگرافیک چیست و استفاده از آن چه اهمیتی دارد؟ مقالات سایت لولسا.
تایکندی، پگاه، اینفوگرافیک و دیداری سازی داده ها تعاریف و تفاوت ها، مقالات سایت لولسا.
«اینفوگرافیک (نمایش گرافیکی اطلاعات)». درگاه ملی آمار. بازبینیشده در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۶.
گروه واژهگزینی و زیر نظر غلامعلی حدادعادل، «فارسی»، در دفتر هشتم، فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۰۸-۸ (ذیل سرواژهٔ اطلاعنگاشت)
مفاهیم: اینفوگراف (اینفوگرافیکز) چیست؟ همشهری، بازبینیشده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۶.
حسین رستمی. اینفونگاره - مرکز تخصصی اینفوگرافیک، infonegareh.ir.
برپایی کارگاه تخصصی با موضوع گرافیک اطلاعرسان، همشهری آنلاین، ۲۱ آبان ۱۳۹۴.
سومین کارگاه تخصصی با موضوع گرافیک اطلاعرسان ۲ (اینتر اکتیو). دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها، ۱۸ آبان ۱۳۹۴.