Your browser does not support JavaScript!
طراحی پیکتوگرام
طراحی گرافیک
طراحی پوستر
طراحی اینفوگرافیک
پیکتوگرام

پیکتوگرام (pictogram, pictogramme) یا تصویر نگاشت (نقش نگاشت) که گاهی به آن پیکتوگراف (pictograph) و به صورت خلاصه پیکتو (picto) نیز میگویند، نوعی نماد بصری است که معنای خود را از طریق شباهت تصویری اش با یک شی فیزیکی به بیننده منتقل می کند. پیکتوگرام، یک نوع ایدئوگرام (Ideogram که در فارسی به آن اندیشه نگاشت می گویند) است که حاصل از چکیده نگاری صور طبیعی، که نمایانگر فکر یا انگاری باشد. این مفاهیم می تواند هشدار دهنده، راهنمایی کننده و ... باشد. نوع خاصی از پیکتوگرام که در کامپیوتر ها و دستگاه های الکترونیکی استفاده می شود را آیکون (icon) می نامند.

 از این نشانه ها برای آسان شدن ارتباط با مخاطب در یک محیط استفاده می کنند، از آن جایی که مخاطبین می توانند با فرهنگ ها و زبان های متفاوتی باشند، نشانه های تصویری و نوشتاری باید در همه جای دنیا نقش خود را به عنوان یک راهنما به خوبی ایفا کنند و به نوعی جهانی باشند. 

از پیکتوگرام ها در اکثر جوامع مدرن به عنوان نشانه و یا دستورالعمل ها استفاده می شوند و  به دلیل داشتن  ماهیت گرافیک واقع گرایانه و قابل درک بودن، کاربردهای فراوانی دارند. به عنوان مثال  از جهانی ترین نوع پیکتوگرام ها می توان به علائم هشدار دهنده در ارتباط با  استفاده از مواد خطرناکی چون مواد رادیواکتیو و مواد سمی و یا آیتم های مربوط به خطر اشتعال اشاره کرد. به عمل طراحی پیکتوگراف، پیکتوگرافی (صورتنگاری) گفته می شود.

پیکتوگرافی

صورت نگاری Pictography نوعی بازنمایی تصویری – علامتی است که در آن شیئی یا مفهومی به صورت نماد نشان داده می شود. در صورتنگاری – برخلاف مفهوم نگاری – نمادها از صور طبیعی مشتق می شوند. پیکتوگرام‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که افراد در نگاه اول معنی اصلی آنها را تشخیص دهند. طرحی که طراح برای پیکتوگرام ترسیم می‌کند باید با خطوط و سطح‌های بسیار ساده با رعایت اصول زیبایی‌شناسی و با کمترین رنگ انجام شود، این طرح‌ها با اینکه بسیار ساده هستند اما باید به‌گونه‌ای باشند که با نگاه اول تداعی‌کنندهٔ اشکال و نیز مفهوم موردنظر باشند تا بیننده دچار ابهام نشود.

پیکتوگرام ها یک زبان جهانی هستند و باید به گونه ای طراحی شوند که افراد در نگاه اول معنی اصلی آن ها را تشخیص دهند. پیکتوگرام ها در اصل جزو گرافیک محیطی محسوب می شوند.

تاریخچه

اولین نوشتار ها بر اساس پیکتوگراف (سبمل هایی که مفاهیم را بازنمایی می کردند) و ایدئوگرام ها (سمبل هایی که افکار را بازنمایی می کردند) بودند. در سومر باستان، مصر، و تمدن چین از سمبل ها برای بازنمایی مفاهیم و تبدیل آنها به یک سیستم نوشتاری واژه نگاشت استفاده کردند. از پیکتوگرام ها هنوز هم در برخی فرهنگهای آفریقایی، آمریکایی و برخی قبایل مستقر در استرالیا استفاده می شود. 

پیکتوگرام ها را می تواند هم به عنوان فرمی هنری و هم به عنوان نوعی زبان نوشتاری در نظر گرفت. در سال 2011 سازمان یونسکو برخی از پیکتوگرام هایی که در میان ضخره های مغولستان بودند را به ثبت رساند، تا روزی باشد برای بزرگداشت و نشان دادن اهمیت پیکتوگرام.

در دوران مدرن نیز، اولین بار پیکتوگرام ها در نقشه قطارهای شهر لندن و حومه آن در سالهای 1936 – 1947، مورد استفاده قرار گرفت که این پیکتوگرام ها توسط جرج داو (George Dow) برای راحتی استفاده از امکانات اطراف ایستگاه طراحی شده بودند. 

ازرا پاند (Ezra pound) از هنرمندان سورئالیست فرانسوی، از پیکتوگرام ها به عنوان یک تکنیک در شعر مدرن استفاده کرد.

استانداردسازی

یک گروه از پیکتوگرام های استاندارد توسط سازمان جهانی استاندارد ISO 7001 تعریف شده اند که به آنها اصطلاحا سمبل های اطلاعات عمومی می گویند. یک گروه دیگر از پیکتوگرام ها نیز توسط سیستم GHS برای استفاده در مواد شیمیایی و نشان های برچسب پوشاک استاندارد سازی شده است.

منابع:

پاکباز، رویین. دایره المعارف هنر (1378) تهران: فرهنگ معاصر.

کرامتی، محسن. فرهنگ اصطلاحات و واژگان هنرهای تجسمی (انگلیسی به فارسی) (1391)، تهران: نشر چکامه.

تایکندی، پگاه، پیکتوگرام چیست؟ یک پیکتوگرام خوب چه ویژگی هایی  دارد؟ وب سایت لولسا.

کتاب‌های Pdf واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

Gove, Philip Babcock. (1993). Webster's Third New International Dictionary of the English Language Unabridged. Merriam-Webster Inc.